ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΑ Ή ΠΑΡΚΟΔΡΟΜΙΑ;

ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΑ Ή ΠΑΡΚΟΔΡΟΜΙΑ;

Την τελευταία εβδομάδα η συζήτηση για την ανάπλαση του ανατολικού τμήματος της Ναυπάκτου μονοπωλεί το ενδιαφέρον, τόσο των τοπικών μας αρχόντων, όσο και των τοπικών μας καταστηματαρχών. Στην ενημερωτική συζήτηση που πραγματοποιήθηκε από την ομοσπονδία επαγγελματοβιοτεχνών, και τον εμπορικό σύλλογο την περασμένη Πέμπτη, η θέση των εμπόρων ήταν σχεδόν ομόφωνα αρνητική στο σχέδιο ανάπλασης. Το επιχείρημα ήταν ότι η ανάπλαση που μεγαλώνει τα πεζοδρόμια εις βάρος των χώρων στάθμευσης πρόκειται να έχει καταστροφικές συνέπειες σε μια ήδη ισχαιμική αγορά.

Αν και θεωρώ τη μελέτη ανάπλασης προβληματική (κυρίως για λόγους που προηγούνται της ίδιας της μελέτης και τους οποίους θα αναφέρω παρακάτω) θεωρώ ακόμα πιο προβληματική τη συγκεκριμένη θέση που πήραν οι έμποροι. Κι αυτό, γιατί η φιλοσοφία της ανάπλασης που δίνει περισσότερο χώρο στους πεζούς και λιγότερο στα σταθμευμένα αυτοκίνητα είναι στη σωστή κατεύθυνση. Τα επιχειρήματα που συνηγορούν «υπέρ των πεζοδρομίων» και «ενάντια στους άνετους χώρους στάθμευσης» μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:

1. Επιχείρημα δικαιοσύνης: όλοι οι πολίτες πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση στους δημόσιους χώρους. Κατά συνέπεια, τόσο μία μαμά με ένα καρότσι, όσο και ένας συμπολίτης με κινητικές δυσκολίες, δικαιούνται να μπορούν να κυκλοφορούν άνετα στην κεντρική αγορά της Ναυπάκτου.
2. Επιχείρημα αισθητικής: προσωπικά, προτιμώ να βλέπω ανθρώπους αντί για αυτοκίνητα. Υπάρχουν βέβαια κι αυτοί που, έχοντας πληρώσει αδρά το αυτοκίνητό τους, δυσκολεύονται να το αποχωριστούν και θέλουν να το βλέπουν παντού μπροστά τους. Ελπίζω να είναι μειοψηφία…
3. Επιχείρημα τόνωσης της εμπορικής αγοράς: η εμπορική κίνηση στην αγορά μιας πόλης δεν εξαρτάται από το αν παρκάρουν τα αυτοκίνητα μες στο εμπορικό κέντρο, αλλά από τον κόσμο που κυκλοφορεί σε αυτό. Τα μεγαλύτερα πεζοδρόμια μπορεί να καταργήσουν κάποιους χώρους στάθμευσης, αλλά θα επιτρέψουν πιο άνετα την κίνηση των καταναλωτών.

Αν και τα δύο πρώτα είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, αρκετά πιο ισχυρά, θα αναφερθώ μόνο στο τρίτο και πιο βαρετό επιχείρημα, αφού, αφενός αυτό και μόνο φαίνεται να απασχολεί τους βασικούς ενδιαφερόμενους, αφετέρου δραστηριοποιούμαι κι εγώ επαγγελματικά στην επίμαχη περιοχή.

Οπουδήποτε κι αν έχει πραγματοποιηθεί ανάπλαση σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, η οποία να ευνοεί τους πεζούς εις βάρος των αυτοκινήτων, η αλλαγή στην εμπορική κίνηση ήταν εντυπωσιακά προς το καλύτερο. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί ο πιο εμπορικός δρόμος της Ελλάδας αυτή τη στιγμή, η Ερμού στην Αθήνα. Μπορεί κανείς να συγκρίνει το «πριν» και το «μετά» αν παρατηρήσει την εμπορική κίνηση στην Ερμού από την Καπνικαρέα μέχρι το Σύνταγμα (το κομμάτι που πεζοδρομήθηκε) με αυτήν από την Καπνικαρέα και κάτω (το κομμάτι που παρέμεινε ως είχε). Όμως, για να μην πάμε τόσο μακριά αρκεί να κοιτάξουμε στη γειτονική μας Πάτρα, μια πόλη με πολύ πιο έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα από τη μικρή Ναύπακτο. Πρόσφατα πεζοδρομήθηκε η Ρήγα Φεραίου (και μερικά χρόνια παλιότερα η Αγίου Νικολάου), ένας από τους πιο κεντρικούς δρόμους, και έκτοτε αποτελεί μια από τις πιο αναπτυσσόμενες εμπορικές οδούς στην Πάτρα. Οι έμποροι της περιοχής αντιδρούσαν στην αλλαγή που επέκειτο, αλλά όσο βλέπουν τον κόσμο να αντικαθιστά τα μέχρι πρότινος παρκαρισμένα αυτοκίνητα οι φωνές γίνονται όλο και πιο σιγανές…Ακόμα πιο κοντά μας, αρκεί να αναρωτηθούμε πως γίνεται να δουλεύουν οι έμποροι των παζαριών χωρίς να χρειάζεται ο κόσμος να παρκάρει μες στα παζάρια. Η απάντηση είναι απλή: ο κόσμος ψωνίζει, όχι γιατί έχει το αυτοκίνητό του «απ’ έξω» (παρ’ όλο που αρκετά από τα προϊόντα των παζαριών είναι ογκώδη), αλλά διότι έχει άμεση πρόσβαση (πεζός) σε μια πληθώρα προϊόντων.

Αντίθετα παραδείγματα δε γνωρίζω. Και, από όσο γνωρίζω, δεν έχουμε εμπειρία από πεζοδρόμια που μετατράπηκαν σε χώρους στάθμευσης με στόχο την τόνωση της εμπορικής κίνησης. Άρα, λοιπόν, η φιλοσοφία που διέπει την ανάπλαση «περισσότερος χώρος στα πεζοδρόμια κι ας χαθούν κάποιες θέσεις στάθμευσης» είναι στη σωστή κατεύθυνση, ακόμα και για τους εμπόρους.

Αυτό δε σημαίνει ότι η μελέτη ανάπλασης δεν έχει προβλήματα. Κάθε άλλο. Θεωρώ, όμως, ότι τα ουσιαστικά προβλήματα που αφορούν, τόσο τις βιαστικές αποφάσεις της δημοτικής αρχής, όσο και την ίδια τη μελέτη, επισκιάστηκαν από το πέπλο αντίδρασης που κυριάρχησε στη συζήτηση που εγώ τουλάχιστον ήμουν παρών. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε μερικά από αυτά.

• Η προτεραιότητα που δόθηκε σε αυτό το κομμάτι της πόλης, αν δεν ήταν άστοχη, τουλάχιστον δε συζητήθηκε έγκαιρα και επαρκώς με τους αρμόδιους φορείς και κατοίκους της πόλης. Για ποιο λόγο να γίνει ανάπλαση σε αυτό το τμήμα της πόλης και όχι, για παράδειγμα, στο ανατολικότερο (από το χείμαρρο Σκα μέχρι το Κέντρο Υγείας), όπου δεν υπάρχει ίχνος πεζοδρομίου; Ή στο δυτικό παραλιακό τμήμα (από το χείμαρρο Βαριά μέχρι την Παλαιοπαναγιά) όπου δεν υπάρχει καν δρόμος; Η βιασύνη της δημοτικής αρχής, όπως μας ενημέρωσε ο δήμαρχος, εξηγείται από την ανάγκη να προλάβουμε να πάρουμε τα χρήματα για το έργο. Όπως μας είπαν, εξάλλου, η ανάπλαση είναι ήσσονος σημασίας, καθώς το βασικό έργο είναι αυτό που θα γίνει κάτω από τα πεζοδρόμια (αλλαγές στους αγωγούς ύδρευσης, διαχωρισμός λυμάτων από τα όμβρια και υπόγεια καλωδιοποίηση). Είναι προφανές, όμως, ότι με αυτή τη λογική αφενός χάνουμε μια ευκαιρία να αναπλάσουμε ουσιαστικά και το εξωτερικό τμήμα της πόλης και, αφετέρου, συνεχίζουμε να λειτουργούμε με γνώμονα το «να προλάβουμε να αρπάξουμε» και όχι το τελικό αποτέλεσμα και την ποιότητα του έργου.
• Η ανάθεση της μελέτης δεν έγινε με κάποιο διαγωνισμό και κάλλιστα θα μπορούσε να αμφισβητήσει κανείς το αδιάβλητο της διαδικασίας επιλογής του μελετητικού γραφείου. Οι ντόπιοι μηχανικοί, μάλιστα, έθεσαν το ζήτημα του παραγκωνισμού τους. Η βιασύνη ένταξης στο πράγραμμα χρηματοδότησης δεν απαλλάσσει τη δημοτική αρχή από τις ευθύνες της. Για ποιο λόγο να μην γίνουν προτάσεις από τους ντόπιους μηχανικούς και αρχιτέκτονες, οι οποίοι έχουν πολύ καλύτερη γνώση τόσο της περιοχής όσο και των αναγκών των κατοίκων της;
• Η ίδια η μελέτη ανάπλασης, αν και, όπως προαναφέρθηκε, κινείται στη σωστή κατεύθυνση, έχει ουσιαστικά προβλήματα. Για παράδειγμα, δεν έχει δοθεί μια πολύ συγκεριμένη λύση για το που θα πάνε τα αυτοκίνητα που δεν θα παρκάρουν πλέον στο κέντρο της Ναυπάκτου. Έγινε μια απλή αναφορά για ένα mini bus, το οποίο θα μεταφέρει τον κόσμο, αλλά κι αυτό σε ένα πολύ γενικό και ακαθόριστο πλαίσιο. Τα αυτοκίνητα των κατοίκων της Ναυπάκτου, ή των κατοίκων του Πλατανίτη και του Λυγιά που έρχονται στη Ναύπακτο που θα πάνε; Έχει γίνει κάποια πρόβλεψη για αυτό; Οι φορτοεκφορτώσεις εμπορευμάτων από τα καταστήματα με ποιο τρόπο θα γίνονται; Θα υπάρχει πρόβλεψη για απλή στάση και όχι στάθμευση σε ορισμένα σημεία, ώστε να μπορεί να κατέβει, για παράδειγμα, μια γιαγιά από ένα αυτοκίνητο; Όλα αυτά τα προβλήματα απαιτούν πολύ συγκεκριμένες απαντήσεις προτού κατατεθεί μια πρόταση και όχι γενικές και αόριστες τοποθετήσεις.

Χρήστος Κανέλλος